Tìm Hiểu Khái Niệm Truyện Dân Gian Là Gì?

Truyện dân gian Việt Nam thể hiện cuộc sống vật chất và tinh thần, tâm tư, tình cảm, ước mơ cũng như phản ánh cuộc đấu tranh trong xã hội. Hãy cũng chúng tôi tìm hiểu khái niệm truyện dân gian là gì cùng những thể loại của dòng truyện này qua bài viết bên dưới đây nhé!

Truyện dân gian là gì?

Truyện dân gian Việt Nam là hết thảy các loại truyện do quần chúng vô danh sáng tác và lưu truyền từ đời này qua đời khác. Thông qua truyện thể hiện cuộc sống vật chất và tinh thần, tâm tư, tình cảm, ước mơ của nhân dân cũng như phản ánh cuộc đấu tranh trong xã hội, sự kiện lịch sử được kể đến. Truyện dân gian mang nhiều yếu tố thần kì, tượng trưng và ước lệ.

Đây là tự sự văn xuôi truyền miệng, một số nơi có truyện thơ có thể ngâm xướng hoặc trong những truyện kể văn xuôi, đối thoại có sử dụng lối nói thơ.

Truyện dân gian gồm những thể loại nào?

Truyện thần thoại

Truyện thần thoại là loại hình tự sự dân gian thường kể về các vị thần, xuất hiện từ thời công xã nguyên thủy nhằm giải thích cho các hiện tượng tự nhiên, thể hiện khát vọng chinh phục tự nhiên của con người.

Truyện truyền thuyết

Đây là loại truyện dân gian nối tiếp với thần thoại và có ít nhiều chứa đựng yếu tố lịch sử, thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo. Truyện truyền thuyết thể hiện cách đánh giá và thái độ của nhân dân đối với nhân vật và sự kiện lịch sử được kể đến.

Nhân vật của truyện thường là người hoặc bán thần. Cốt truyện xoay quanh nhiều nhân vật, ngôn ngữ cô đọng, ít miêu tả, chủ yếu là thuật lại hành động của nhân vật, kể những hoàn cảnh xuất thân.

Đọc thêm: Truyện dân gian đông hồ

Truyện cổ tích dân gian

Truyện cổ tích là thể loại truyện dân gian Việt Nam có nhiều yếu tố hoang đường, kì ảo nhưng sự xuất hiện của nhân vật chính là người và chiếm số lượng lớn trong kho tàng truyện dân gian Việt Nam. Truyện thể hiện cái nhìn hiện thực của người dân với đời sống, bộc lộ quan điểm về đạo đức cũng như công lí và ước mở một cuộc sống tốt đẹp hơn. Mỗi câu truyện cổ tích đều có yếu tố thực tế, những yếu tố ấy được hư cấu để xây dựng một thế giới khác thế giới hiện tại, mọi điều đều có thể xảy ra.

Truyện cười dân gian

Truyện cười được xây dựng trên cơ sở mâu thuẫn trong cuộc sống, làm bật lên tiếng cười nhằm mục đích mua vui giải trí và phê phán thói hư tật xấu. Các yếu tố truyện còn đả kích tính chất bóc lột, thói xảo trá và sự thối nát của giai cấp thống trị cùng bọn tay sai đắc lực của chúng như quan lại, cười hào gian ác.

Truyện ngụ ngôn

Truyện ngụ ngôn là loại truyện tưởng tượng, được kể bằng văn xuôi hoặc văn vần. Người ta mượn chuyện của đồ vật, con vật hoặc chính con người để nói bóng gió, kín đáo chuyện con người, nhằm khuyên nhủ, răn dạy một bài học nào đó trong cuộc sống. Kết cấu truyện ngụ ngôn ngắn, ít tình tiết, phần truyện kể thì nổi lên, phần ý nghĩa thì lắng đọng.  

Nội dung ý nghĩa những câu chuyện dân gian

Nội dung ý nghĩa truyên dân gian đa dạng, phong phú, phản ánh nhiều khía cạnh của cuộc sống ở những thời kì khác nhau.

Truyện dân gian phản ánh quan niệm về thế giới của người xưa

Khi xưa quan niệm thế giới được tạo ra nhờ vào các vị Thần: Mặt trăng, Mặt trời, Núi, Đất, Sông, Nước, là thế giới không có sự phân biệt giai cấp. Tất cả mọi người đều có cuộc sống bình đẳng, phổ biến là hình cảnh các vị thần mỗi người có chức vụ riêng. Các thần cũng có khi bị người đánh như thần Sét, hay bị kiện như thần Mưa.

Xem thêm: Đố dân gian hại não

Truyện dân gian có mối quan hệ ít nhiều với lịch sử

Nhân vật trong truyện có mối quan hệ mật thiết với nhân vật trong lịch sử như truyền thuyết sự tích Hồ Gươm gắn với hình cảnh Lê Lợi và nguồn gốc ra đời của Hồ Hoàn Kiếm,…Qua truyện để thể hiện nội dung về lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết chiến đầu đánh đuổi giặc ngoại xâm bảo vệ tự do đất nước của dân ta.

Truyện dân gian có tính phê phán sâu sắc

Một số truyện: Cây tre trăm đốt, Sọ Dừa, Tấm Cám, Cây Khế,… hay những vua quan hung tàn, địa chủ gian ác cho đến những tầng lớp như lang băm, thầy bói,… đều bị nhân dân lao động đưa vào truyện dân gian, xây dựng thành những nhân vật tiêu biểu, và phê phán hay đả kịch.

Truyện dân gian phản ánh tâm tư và ước vọng của nhân dân

Những truyện như Thạch Sanh có niêu cơm thần mà 18 nước ăn mãi không hết, Son tinh có quyển sách ước, già hóa thành trẻ,… qua những chi tiết đó thể hiện tâm tư, ước vọng sống trong tự do, hạnh phúc của nhân dân.

Trên đây là tổng hợp những thông tin cơ bản giải thích rõ truyện dân gian là gì. Hy vọng bài viết giúp bạn hiểu thêm về các thể loại truyện dân gian, từ đó học tập được tinh thần chiến đấu chăm chỉ lao động.