Tinh Hoa Văn Hóa Việt Nam: Tìm Hiểu Tranh Dân Gian Đông Hồ
Tranh dân gian là một phần quan trọng trong toàn bộ nền văn hóa thể hiện những nét độc đáo trong sinh hoạt, vui chơi, lễ hội,… Hãy theo dõi bài viết về “Tinh hoa văn hóa Việt Nam: Tìm hiểu tranh dân gian Đông Hồ” dưới đây, và cùng tìm hiểu dòng tranh dân gian do chính những người dân sáng tạo ra này nhé!
Tranh dân gian Đông Hồ là gì?
Tranh Đông Hồ tên đầy đủ là tranh khắc gỗ dân gian Đông Hồ, một dòng tranh dân gian Việt Nam, xuất xứ từ làng Đông Hồ, xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.
Trước tranh được bán ra chủ yếu phục vụ dịp Tết Nguyên Đán, người dân nông thôn mua tranh về dán trên tường, hết năm lại lột bỏ, dùng tranh mới. Đây là dòng tranh gắn với thể hiện sinh động xã hội nông nghiệp Việt cổ truyền, cuộc sống lao động của người nông dân bình dị, chất phác, phong tục, tập quán, sinh hoạt của người dân Việt. Ngôn ngữ tạo hình đơn giản, dễ hiểu, hình tượng rõ ràng, đáp ứng được những nhu cầu về tâm lý, tư tưởng, tình cảm, dễ đi vào lòng người với ấn tượng sâu sắc.
Tranh dân gian Đông Hồ gồm các loại:
-Tranh thờ: bộ ngữ sự, tranh lịch sử: Hai Bà Trưng, Bà Triệu,…
-Truyện tranh: Thánh Gióng, Truyện Kiều, Thạch Sanh,…
-Tranh chúc tụng: tranh Vinh hoa – Phú quý, Nghi Xuân, Gà,…
-Tranh sinh hoạt: Đánh ghen, Chăn trâu thổi sách, Nhà nông, Đám cưới chuột, Hái dừa,…
Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ là di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia.
Chất liệu, màu sắc vẽ tranh
Nét độc đáo thu hút của tranh là ở màu sắc và chất liệu giấy in. Chỉ với 4 màu cơ bản: đen, vàng, đỏ, xanh lấy từ thân cây xoan, than lá tre, lá tram, gỉ đồng, hoa hòe, gỗ vang,… các nghệ nhân làm nên những bức tranh hết sức sống động, hài hòa và vô cùng độc đáo. Giấy in tranh là loại giấy được chế tạo thủ công từ cây Dó, có đặc điểm: mỏng, nhiều xơ, rất thấm màu mà không bị nhòe khi in. Trên giấy được quét một lớp hồ điệp có nét sáng óng đặc thù bằng cách: nghiền nát vỏ con điệp, một loại sò vỏ mỏng ở biển, trộn với hồ dán rồi dùng chổi lá thông quét lên mặt giấy dó. Chổi lá thông tạo nên những ganh chạy theo đường quét và vỏ điệp tự nhiên cho màu trắng có ánh lấp lánh.
Ván khắc in tranh có hai loại: ván in nét và ván in màu:
-Ván in nét thường được làm từ gỗ thị hoặc gỗ thừng mực. Gỗ thị có thớ đa chiều, mềm và dễ khắc.
-Ván in màu được làm bằng gỗ mỡ bởi khi phết màu nên để in tranh gỗ mỡ có khả năng giữ màu cao hơn các loại gỗ khác.
Đọc thêm: Các món bánh dân gian dễ làm
Ý nghĩa các bức tranh dân gian Đông Hồ
Tranh Đấu vật
Đây là bức tranh nổi tiếng của làng Đông Hồ, vẽ cảnh đấu vật của đàn ông trong ngày xuân. Ý nghĩa tranh đề cao tinh thần thượng võ.
Tranh Đám cưới chuột
Bức tranh sử dụng màu sắc đỏ, xanh, vàng hiện lên khung cảnh đám cưới rực rỡ, nhộn nhịp. Phản ảnh một phần bản sắc văn hóa Việt Nam xưa, cũng thể hiện ý nghĩa cộng sinh cùng tồn tại, cùng nhau phát triển với hình ảnh chuột mang lễ vật dâng tặng mèo.
Tranh Thầy đồ cóc
Ca ngợi đức tính ham học và tôn sư trọng đạo của người Việt Nam.
Tranh Phú quí
Tranh Phú quí vẽ bé gái ôm con vịt, với bông hoa sen đem ước nguyện phẩm chất duyên dáng, dịu dàng, trong sáng.
Tranh Vinh hoa
Tranh Vinh hoa là hình ảnh bé trai ôm gà trống, đây là lời chúc đại cát, đại lợi, gà trồng trong tiếng Hán đồng âm với đạt cát. Thể hiện lòng mong mỏi sinh được con trai khỏe mạnh, sau này lớn lên thành đạt, vinh hiển.
Tranh Đàn lợn âm dương
Con lợn là vật đẹp nhất, tượng trưng cho sự ấm no, sung túc. Hình xoáy âm dương trên mình lợn thể hiện sự sinh sôi, nảy nở. Tranh Đàn lợn âm dương được treo trong ngày Tết thể hiện mong ước năm mới thịnh vượng, phát tài phát lộc, đông con nhiều cháu.
Tranh Gà mẹ và đàn con
Nói về tình mẫu tử, tình yêu thương, đùm bọc nhau giữa các thành viên của gia đình, trách nhiệm của cha mẹ với con cái.
Tranh Gà trống và hoa hồng
Về ý nghĩa hình tượng chú gà trống thể hiện sự trưởng thành với dáng vẻ đẹp nhất oai phong nhất, là biểu tượng của ngũ đức: văn, võ, dũng, nhân, tín. Kết hợp với cây hoa hồng là loài hoa tượng trưng cho sự cao quý và tình yêu.
Treo tranh gà trống và hoa hồng là mong một khởi đầu mới được sung túc, ấm no, hạnh phúc. Con cái trong nhà được thành đạt trưởng thành có những đức tính tốt luôn hiếu thuận với ông bà, cha mẹ.
Xem thêm: Tranh dân gian Việt Nam
Bên trên đây là tổng hợp những nét cơ bản về tranh dân gian Đông Hồ. Hi vọng qua bài viết các bạn đã hiểu thêm phần nào về thông tin cũng như ý nghĩa của dòng tranh này, để có thể lựa chọn bức phù hợp treo trong ngôi nhà của mình.
