Cách tổ chức trò chơi dân gian ô ăn quan chi tiết

Trò chơi dân gian ô ăn quan gắn liền với tuổi thơ của hầu hết các trẻ em Việt Nam. Trò chơi này rèn luyện tính kiên trì, tính toán và ghi nhớ nên được nhiều người yêu thích.

Giới thiệu về trò chơi ô ăn quan

Ô ăn quan hay gọi tắt là ô quan, ô làng, đây là một trò chơi dân gian của Việt Nam. Trò chơi này có tính chất chiến thuật thường dành cho 2 người chơi và có thể chơi ở bất cứ nơi nào nền nhà, nền sân, lớp học bằng những vật dụng rất đơn giản như sỏi, đá, hạt đậu…

Trò chơi dân gian ô ăn quan đã có từ rất lâu đời, được lấy cảm hứng từ những cánh đồng lúa ở nước ta. Trò chơi này đã từng phổ biến ở khắp ba miền Bắc, Trung, Nam của Việt Nam nhưng những năm gần đây chỉ còn được rất ít trẻ em chơi.

Ô ăn quan là trò chơi dành cho mọi người, cả người lớn và trẻ em. Đặc biệt phù hợp với những trẻ từ 4 – 5 tuổi hay trẻ em lứa tuổi tiểu học đang trong thời kỳ phát triển trí não và học các phép toán cơ bản. Trò chơi ô ăn quan thiên về trí óc và sáng tạo. Do đó, việc tổ chức trò chơi dân gian ô ăn quan mầm non giúp trẻ rèn luyện sự nhanh nhạy trong tính toán. 

Cách tổ chức trò chơi dân gian ô ăn quan chi tiết

Xem thêm: Gợi ý 1 số trò chơi dân gian cho trẻ mầm non thú vị

Chuẩn bị trò chơi dân gian ô ăn quan

Quân chơi

Trò chơi dân gian ô ăn quan gồm 2 loại quân: Dân và Quan. Số lượng quan luôn là 2 và dân có số lượng tùy theo luật chơi, phổ biến nhất là 50. Vật liệu của trò chơi này có thể là sỏi, đá, hạt… với kích thước vừa phải để người chơi dễ cầm nắm cùng lúc nhiều quân. Quan có kích thước to hơn các quân dân để dễ dàng phân biệt. 

Bàn chơi

Bàn chơi ô ăn quan thường được vẽ trên một mặt phẳng như giấy, mặt đất, mặt bàn… Bên cạnh đó, kích thước linh hoạt miễn là có thể chia ra đủ số ô cần thiết để chứa quân đồng thời không quá lớn để thuận tiện cho việc di chuyển quân. 

Bàn chơi sẽ được kẻ thành một hình chữ nhật chia thành 10 ô vuông và mỗi bên có 5 ô đối xứng nhau. Ở 2 cạnh chiều rộng của hình chữ nhật, vẽ 2 ô hình bán nguyệt hướng ra phía ngoài. Trong đó 2 ô hình bán nguyệt gọi là ô quan và các ô hình vuông gọi là ô dân.

Bố trí quân chơi

Quân quan được đặt trong 2 ô hình bán nguyệt, mỗi ô 1 quân. Còn quân dân được bố trí vào các ô vuông sao cho số quân các ô phải đều nhau.

Người chơi

Trò chơi này thường có hai người chơi, mỗi người ngồi ở phía ngoài cạnh dài hơn của hình chữ nhật và những ô vuông bên nào thuộc quyền kiểm soát của người ngồi bên đó.

Cách tổ chức trò chơi dân gian ô ăn quan chi tiết

Xem thêm: Hướng dẫn tổ chức trò chơi dân gian rồng rắn lên mây

Hướng dẫn chơi trò chơi dân gian ô ăn quan

Luật chơi ô ăn Quan

Mục tiêu của trò chơi: Người thắng cuộc trong trò chơi ô ăn quan là người mà khi cuộc chơi kết thúc có tổng số dân quy đổi nhiều hơn. Tùy theo luật chơi từng địa phương hoặc thỏa thuận giữa người chơi nhưng phổ biến là 1 quan được quy đổi bằng 10 dân hoặc 5 dân (cờ).

Cách di chuyển: Người thực hiện lượt chơi đầu tiên thường được xác định bằng thỏa thuật hoặc oẳn tù tì. Người chơi đầu tiên sẽ cầm lên 5 quân trong 1 ô vuông bất kỳ ở phía bên mình. Sau đó rải lần lượt từng quân vào các ô vuông bên cạnh, mỗi ô là 1 quân, rải theo chiều ngược hay xuôi chiều kim đồng hồ tùy vào người chơi. Khi rải hết quân cuối cùng, tùy tình huống mà người chơi sẽ phải xử lý tiếp như sau:

– Trường hợp 1: Nếu liền sau đó là một ô vuông có chứa quân thì tiếp tục dùng tất cả số quân ô đó để rải tiếp theo chiều đã chọn.

– Trường hợp 2: Nếu liền sau đó là một ô trống (không phân biệt ô dân hay ô quan) rồi đến một ô có chứa quân thì người chơi sẽ được ăn tất cả số quân trong ô đó. Số quân bị ăn sẽ được loại ra khỏi bàn chơi để tính điểm khi kết thúc. Lưu ý: ô quan có ít dân (thường là 3 hoặc 5) gọi là quan non. Để cuộc chơi không bị kết thúc sớm cho tăng phần thú vị, luật chơi có thể quy định không được ăn quan non, nếu rơi vào tình huống đó sẽ bị mất lượt.

– Trường hợp 3: Nếu liền sau đó là ô quan có chứa quân hoặc 2 ô trống trở lên hoặc sau khi vừa ăn thì người chơi bị mất lượt và quyền đi tiếp thuộc về đối phương.

Các lượt chơi ô ăn quan

Từng người chơi sẽ chơi lần lượt nối tiếp nhau như vậy theo luật chơi đã đặt ra. Trường hợp đến lượt đi nhưng cả năm ô đều thuộc quyền kiểm soát của người chơi đều không có dân thì người đó sẽ phải dùng 5 dân đã ăn được của mình để đặt vào mỗi ô 1 dân để có thể thực hiện việc di chuyển quân. Nếu người chơi không đủ 5 dân sẽ phải mượn của đối phương và trả lại khi tính điểm.

Chiến thắng trò chơi ô ăn quan

Cuộc chơi sẽ kết thúc khi toàn bộ quan và dân ở 2 ô quan đã bị ăn hết. Nếu hai ô quan đã bị ăn hết nhưng vẫn còn dân thì quân trong những hình vuông phía bên nào coi như thuộc về người chơi bên ấy. Tình huống này được gọi là “hết quan, tàn dân, thu quân, bán ruộng” hay  “hết quan, tàn dân, thu quân, kéo về”..

Người thắng cuộc trong trò chơi dân gian ô ăn quan là người mà khi cuộc chơi kết thúc có tổng số dân quy đổi nhiều hơn. Tùy theo luật chơi của các địa phương hoặc thỏa thuận giữa hai bên nhưng phổ biến là 1 quan được quy đổi bằng 10 dân hoặc 5 dân (cờ).

Mẹo chơi trò ô ăn quan

Để có thể giành chiến thắng trong trò chơi ô ăn quan, có một mẹo nhỏ để ăn được số dân nhiều nhất và không bị mất lượt thì người chơi cần phải tính toán thật nhanh. Ví dụ trong tay bạn đang có 6 dân thì nên đi xuôi hay đi ngược để được ăn dân nhiều nhất. 

Bên cạnh đó, người chơi cần phải tính nhẩm sao cho nhanh và chọn cách đi. Thời gian suy nghĩ tùy người chơi giao kèo với nhau, thường chỉ cho phép suy nghĩ trong 10 giây nếu lâu quá thì sẽ thua cuộc.

Trên đây là hướng dẫn cách chơi trò chơi dân gian ô ăn quan, hy vọng sẽ giúp bạn biết cách tổ chức trò chơi với bạn bè hoặc các thành viên trong gia đình.